Van afgelopen donderdag tot zaterdag kreeg ik – dankzij de loting van ISAAC International in Cancun – de kans om zes presentaties die gegeven werden op het ATIA-congres online te volgen. Deze presentaties gingen over zeer uiteenlopende onderwerpen gaande van ‘hulpmiddelen voor ouders met een fysieke beperking’ tot ‘de voordelen van Chat GPT voor personen met een handicap in de klas’. In deze blogpost wil ik graag één van die presentaties toelichten.
AAC-users in college – OC-gebruikers in hoger onderwijs
Deze presentatie ging over welke aandachtspunten er zijn met betrekking tot de noden en wensen van OC-gebruikers in hoger onderwijs, specifiek in de Verenigde Staten. De spreekster begon haar voordracht met de koloniale geschiedenis van Amerika. Ze legde uit dat personen met een andere huidskleur aanvankelijk gezien werden als gereedschappen, en als die gereedschappen defect zijn (lees: een handicap) dan pak je gewoon nieuwe gereedschappen in plaats van de huidigen te repareren. Dit uitgangspunt vertaalde zich naar gestichten waar ze die mensen wegstopten en deze aanpak heeft ertoe geleid dat de samenleving geen rekening moest houden met personen met een beperking.
Ze vertelde ook kort over de erbarmelijke situaties waarin die mensen verkeerden in die gestichten. Maar zulke verhalen zijn jullie wel bekend denk ik. Waarvan ik wel compleet door stomheid geslagen werd, is dat in Pennsylvania zo’n voormalig gesticht nu dienstdoet als ‘griezelhuis’!!! Anno 2023! Terwijl wij alles uit de kast halen om de bredere samenleving te proberen te overtuigen dat personen met een handicap ook gewoon mensen zijn met ambities en dromen die even veel recht hebben op een menswaardig bestaan, portretteert men mensen in een gesticht als enge monsters waar mensen bang moeten van zijn!
Terug ter zake. Nadat ze de geschiedenis als context meegegeven had, legde ze uit hoe de situatie nu eruitzag. Dankzij de ADA (federale wet die de rechten van mensen met handicap beschermt) hebben studenten met een handicap heel wat mogelijkheden. Wat de spreekster echter voor opkwam was dat er van het begin gedacht moest worden aan toegankelijkheid. Dit noemt men de ‘UDL’ (Universal Design Language) en dit houdt in dat alles (de cursus, gebouw, procedures,..) van nature toegankelijk zou moeten zijn. Zodoende kan niet enkel de student met een beperking, maar iedereen ervan gebruikmaken. Dit betekent niet dat elk individu met welke noden dan ook gebruik zou moeten kunnen maken zonder aanpassingen. Dit zou onbegonnen werk zijn. UDL zegt eerder dat alles een basisniveau van toegankelijkheid moet hebben dat voordelig is voor iedereen en waar ook mensen met extra noden gebruik van kunnen maken eventueel met hun eigen hulpmiddelen, zonder dat de materie aangepast moet worden. Een voorbeeld van UDL is dat een schoolopdracht gemaakt kan worden op verschillende manieren: stel dat de studenten een spreekbeurt moeten maken over een land naar keuze. De mogelijkheid bieden om, naast een klassieke spreekbeurt bijvoorbeeld een poster te maken, of een verhaal te schrijven over dat land. Hier heeft iedereen baat bij en de student met extra kan misschien geen powerpoint maken, maar wel een verhaal schrijven over dat land.
Dit kan ook voor ons in België misschien een inspiratie vormen. Waarom het M-decreet en zijn opvolger grotendeels faalden was omwille van het kostenplaatje. Dit is omdat we trachtten een aparte oplossing te vinden voor elke leerling en voor scholen die het al moeilijk hebben, konden die extra kosten niet verwerken. Maar als alles meer toegankelijker is als beginpunt, dan zouden er minder aanpassingen nodig zijn die op individuele basis moet gebeuren.
We moeten natuurlijk niet alles klakkeloos overnemen van de VS. We hebben zelf genoeg expertise om een eigen draai eraan te geven.